Dönüşüm içindeki sinema izleyicisi

Teknolojik gelişmeler, sinema izleyicisinin deneyimini ve kimliğini dönüştürmektedir. Bireysel izleme alışkanlıkları ve çevrimiçi platformların etkisiyle sinema kültürü yeniden şekillenmekte; toplumsal ve teknolojik değişimlere paralel olarak sinema, kendini sürekli yeniden tanımlamaktadır. Başlangıçta toplu bir eğlence aracı olan sinema, zamanla bireysel bir aktiviteye dönüşmüştür.

Ordu Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi’nden Prof. Dr. Ufuk Uğur  ve Giresun Üniversitesi Tirebolu İletişim Fakültesi’nden Öğr. Gör. Dr. Elif Çanğa Bayer’in “Sinema İzleyicisinden Sinema Kullanıcısına; Seyretmenin Kısa Tarihçesi” adlı çalışması, çevrimiçi platformların sinemayı bireysel bir internet etkinliğine dönüştürdüğünü ortaya koymaktadır. Çevrimiçi izleme alışkanlıklarının artışı, ortak deneyim ihtiyacını yeniden görünür kılmaktadır. Alışveriş merkezlerindeki çok salonlu sinemalar, 1980-2000’lerde izleyici artışına katkı sağlarken, modern dönemde görsel odaklı pazarlama ve teknolojik yenilikler, sinema tüketimini şekillendirmektedir.

SİNEMA İZLEYİCİSİ, ARTIK KULLANICI KONUMUNDA

Vankulu Sosyal Araştırmalar Dergisi’nde yayımlanan, literatür taramasına dayanan çalışmada, modern dönemin geleneksel ve durağan yapılar barındıran kültüründe sinema ve televizyonun, izleyiciyi sinema seyircisi olarak konumlandırdığı belirtilmektedir. Bu bağlamda, modern kültürün belirli normlar ve düzenler çerçevesinde yapılandırılmış, zamana ve mekâna daha bağımlı bir anlayış benimsediği vurgulanmaktadır. Kullanıcıya dönüşen sinema izleyicisi, esnek ve akışkan bir anlayışla modern dönemin medya araçlarından uzaklaşma eğiliminde olmaktadır. Çevrimiçi platformların sunduğu zaman ve mekân bağımsız izleme pratiğine ilginin olması bu durumu kanıtlamaktadır.

Prof. Dr. Ufuk Uğur ve Öğr. Gör. Dr. Elif Çanğa Bayer’in yaptığı çalışmaya göre çevrimiçi platformlar ve yapay zekâ araçları sayesinde izleyiciler, medya araçlarından uzaklaşarak kendi içeriklerini üretmeye başlamaktadır. Hayran kültürünün de etkisiyle, popüler filmler ve diziler, izleyiciler tarafından farklı tarzlarda yeniden yaratılmaktadır. Örneğin, “Yüzüklerin Efendisi” film serisinin Wes Anderson tarzında uyarlanması, izleyicilerin içerik üreticisi olmasına olanak sağlamaktadır.

Film izleme deneyimi, teknolojik gelişmelerle ideoloji, sermaye ve kültürün bir parçası olarak sürekli değiştirmektedir. Sinema endüstrisi, izleyici çekmek için çeşitli yöntemler denerken, bu tüketim alışkanlığı toplumsal statüyü de şekillendirmektedir.

SİNEMA, KİTLESEL İZLEYİCİ ARACI

Araştırmalara göre, hayran kültürü ve amatör içerik üreticileri kolektif bir bilinç geliştirerek tartışma zemini yaratmaktadır. Kitlesellikten bireyselliğe dönüşen sinema, üretici kültür üzerine inşa edilmektedir. Bu dönüşümü anlamak için ekonomi-politik ve alımlama çalışmaları gereklidir. (Bilimin Kamusal İletişimi (bil-ki) TÜBİTAK 1001, proje no: 123K063)

MUHABİR: GÖKÇE BAYDAR