Çay sektörünün sorunları masaya yatırıldı

Toplantıya Yıl-ka Gıda İşletme yetkilisi Murat Yıldırım, Ören Çay İşletme yetkilisi Temel Mürtezaoğlu ve Tirebolu 42 Çay İşletme yetkilisi Mehmet Özkaya katıldı.

Giresun Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Hasan Çakırmelikoğlu, “Çay Giresun’un en önemli ikinci tarım ürünü olması münasebetiyle sektörün sorun ve talepleri bizler adına önemlidir. Bugün 14 bin dolayında çay üreticisi Giresun’un doğu bölgesinde geçim mücadelesi vermektedir. Özel sektörün 10 çay işleme tesisine karşılık ÇAYKUR’un bir adet fabrikası bugün Giresun yöresinde hizmet vermektedir. Yıllık 30 ile 35 bin ton çay ürününün alındığı Tirebolu-Eynesil-Güce ve Çanakçı yoğunluklu bölgede, bugün en önemli sorun düşük maliyetli finansmana ulaşmaktır. Bu kapsamda devletimizin çay imalatçısı firmalarımıza ürün alımına dönük finansman desteği sağlaması gerekmektedir. Ayrıca işletmeler ile çay üreticisinin sorunu haline gelen 2B arazilerinin acilen fiziki mülkiyet sahiplerine devredilmesi sağlanmalıdır.” dedi.

Toplantı sonunda çıkan kararlar ise şöyledir;

‘Giresun’da Çanakçı başta olmak üzere, Tirebolu, Güce ve Eynesil bölgelerinde 2B den kaynaklanan kayıt dışı mağduriyet giderilmelidir. Bu bölgelerde yer alan çay bahçelerinin 2B orman arazisi içinde kalması gerçek çay üreticisini zor durumda bırakmakta, bahçeler ruhsatlandırılamadığı için bu alanların çayı resmi kayda geçirilememektedir. Dolayısıyla fiziki mülkiyet sahibi çiftçilerin resmi mülkiyet sahibine dönüştürülmesi, ayrıca yasal süreç tamamlanana kadar geçici ruhsatlandırma ile çaylıkların kayıt altına alınması gerekmektedir.

2024 yılı ile 17 TL yaş çay alım taban fiyatı (devlet desteği kilo başı 2 TL) üreticiyi mutlu ettiği kadar işletmelerimizin finansman gücünü zorlamıştır. Özel çay işleme tesislerinin en önemli sorunu olan üreticiden yaş çay alımında finansmana erişim ve yakıt maliyetleridir. Son dönemde finansmana erişimde yaşanılan sorunlar KOBİ tarzı işletmelerimizi zorda bırakmıştır. Finansman maliyetlerinin durumu, çay alım sezonunda işletmeleri olduğu kadar üreticiyi de kara kara düşündürmektedir. Bu kapsamda sektöre özel çay alımında kullanılmak kaydı ile finansman desteği sağlanmalıdır.

Ayrıca katı yakıt (kömür) ile çalışan tesislerimiz maliyetlerden dolayı ciddi sorunla karşı karşıyadır. Önümüzdeki dönemde doğalgaza geçiş planlayan işletmelerimizin yakıt giderlerinde indirim sağlanarak desteklenmesi şarttır.

Bölge çayının aromatik yapısı sonucu butik tüketimde talep görmesi Tirebolu-Eynesil çayının ayrıcalıklı destek kapsamına alınmasını gerektirmektedir. Nasıl ki Giresun kalite fındık levant kalite fındıktan ayrı işlem görüyor ise, bölge çayının da bu sepette tutulması ve desteklenmesi şarttır. Bu yönde Giresun Ticaret ve Sanayi Odası’nın talebiyle Giresun Tarım İl ve Orman Müdürlüğü tarafından müracaatı yapılan ve inceleme aşamasında olan Giresun Tirebolu Çayı Coğrafi İşareti sürecinin hızlandırılması gerekmektedir.

Üretimden tüketime çayın ana merkezi olan Doğu Karadeniz Bölgesi’nde çay sektöründe teşvik uygulamaları kadar işleme tesislerinin modernizasyonu önemli sorun teşkil etmektedir. Ayrıca pazarlama faaliyetlerinin maliyet yapısı da destek kapsamına alınmasını gerektirmektedir. Bu çerçevede TKDK, DOKA, KOSGEB gibi aracı kuruluşlar vasıtasıyla makine yenileme ve markalaşma sürecine giren firmalarımızın desteklenmesi, ülke ve bölge ekonomisi açısından önemlidir.’